Van gaatje tot plaatje

Weet u hoe uw mooie klassieke Volvo er onder de glanzende lak echt uit ziet? En heeft u enig idee wat er allemaal kan gebeuren als er een roestplekje gevonden wordt en daar aan gewerkt gaat worden? De deelnemers aan de technische dag van Regio Oost op zaterdag 26 februari 2011 bij Teus Voskuil in Ede, zijn op dat punt een stuk wijzer geworden. Je zou bijna niet meer naar je eigen auto durven kijken, maar een geruststellend idee is het wel dat vrijwel alles nog mogelijk is om het weer in orde te krijgen.

Als we in het buitengebied van Ede het opgegeven adres naderen is het al snel duidelijk waar we moeten zijn. Een flinke rij klassieke Volvo's staat op de lange oprit. We sluiten netjes aan, want het is duidelijk dat er nog veel meer Volvo's bij moeten. In totaal komen er ruim veertig mensen. Aan het eind van de oprit staat een grote loods met een deur open. We lopen naar binnen en zien een werkplaats met een paar mooie Amazons en nog een paar auto's in meer of mindere uitgeklede staat. Bij de koffie praten we al even met de aanwezigen en lopen om de auto's. Daarna gaat de projector aan en begint Teus met zijn verhaal.
De eerste vraag aan ons: "welke van de twee Amazons heeft het meeste werk gekost?" We kijken nog eens goed naar beide auto's. De ene is een hele nette blauwe, en de andere een mooie groene. Deze is nog niet helemaal af. De groene ziet er nog wat 'sappiger' uit (door de kleur?) en krijgt de meeste stemmen. Mis! Het is de blauwe. We zullen horen en zien waarom.
Het verhaal begint met een gaatje. Een roestplekje. Aan Teus de vraag om dit in orde te maken. Naarmate Teus meer van de lak verwijdert, komt er steeds meer ellende te voorschijn. De auto blijkt door vorige 'reparateurs' behoorlijk ondeskundig bewerkt te zijn.
Bijvoorbeeld door gewoon een plaatje over een stuk geroest plaatwerk heen te lassen. Dat houdt natuurlijk de roest niet tegen, en heeft zelf ook geen sterkte. "Knaaiwerk" zegt Teus, en we zullen dat woord nog vaak horen. We zien op het scherm steeds engere plaatjes van roest en weggerotte delen en verschrikkelijk mislukte pogingen om het te repareren. Het is een wonder dat de auto niet spontaan in elkaar is gestort. Volgens Teus was daar ook niet veel voor nodig geweest, de auto was ook zo krom als een hoepel. Je kon op één plek vier vingers tussen het kofferdeksel en de rand steken, met het deksel gesloten! Net zoiets bij de motorkap, en de bumper hing aan één kant bijna op de grond.
Dat alles na 'vakkundige' reparatie door een schadebedrijf. "Knaaiwerk!" Eigenlijk zou het zinloos zijn om deze auto nog op te knappen, dat gaat zoveel kosten dat je beter met een andere carrosserie zou kunnen beginnen, en de techniek overzetten. Maar de eigenaar was zeer aan déze auto gehecht en wilde hem toch graag weer helemaal in orde hebben.
Vooruit dan maar! En daar begint Teus aan een waar kunststukje. Stuk voor stuk worden de slechte delen weggehaald, en vervangen door nieuw, meestal door Teus op maat gemaakt, plaatwerk. Het nieuwe plaat wordt ook meteen in de zinkspray gezet zodat daar geen roest gaat ontstaan tijdens het werk. Het moet echt deel voor deel, want anders zou er zo weinig van de auto overblijven dat er nergens meer een verband te vinden is. Maar op deze wijze is er altijd nog ergens een referentiepunt om vanuit te werken. Zo wordt eerst het 'platform' in orde gemaakt, de vloer met de dorpels en kokerbalken. Dat is de basis om vanuit verder te werken. Dan wordt het geheel eerst nog gericht tot alles weer recht is ("vierkant" noemt Teus dat). Na de lange rij roestige schrikbeelden is het tijd voor een koffie en rookpauze. Gelegenheid om even met oude en nieuwe bekenden te praten over onze auto's en buiten bij elkaar onder de motorkap te kijken. Allemaal heel gemoedelijk en ontspannen zoals we dat bij Regio Oost gewend zijn.
Na de pauze zien we de auto stap voor stap weer in de richting van een echte Amazon groeien, met als afsluiting een glanzende, blauwe Amazon in nieuwstaat. Echt, het is een plaatje! Ook de techniek is onder handen genomen en alles ziet er werkelijk schitterend uit. Je kunt je bijna niet meer voorstellen dat meer dan de helft van de auto er zelf bijgemaakt is. Met alleen al voor de carrosserie zo'n vierhonderd uur werk.
Dan is het tijd voor de vragen. En die zijn er genoeg. Iedereen wil nu wel een aantal vakgeheimen aan Teus ontfutselen. Zoals: "moet je echt puntlassen of kan je ook proplassen?" Antwoord: " probeer zoveel mogelijk te puntlassen; want dan druk je de naden mooi dicht tijdens het lassen en je krijgt weinig werking door warmte. Ga je proplassen dan ontstaat er veel meer warmte met kans op vervorming. En met helemaal aflassen is dat nog veel erger, bovendien krijg je het dan niet meer los als je er ooit nog aan moet werken". Teus probeert ook zoveel mogelijk de originele werkwijze aan te houden. Waar puntlassen zaten, daar komen ze weer, etc. Een andere vraag gaat over het afkitten: "moet je de naden niet dicht kitten?" Teus: "als je netjes gelast hebt, bijvoorbeeld met puntlassen, dan hoeft dat niet, dan zit de naad dicht genoeg. Later conserveren is dan genoeg."
Dan de vraag over het vertinnen, of dit beter is dan plamuren en of je daar dan de naden mooier mee dicht krijgt. Bijna het zelfde antwoord: "als je goede naden hebt gemaakt, hoef je ze niet te vertinnen. Gebruik het niet om 'knaaiwerk' te verhullen; vertinnen moet je zien als een soort van plamuren, alleen om het mooi strak te krijgen".
En dan de vraag die duidelijk leeft: "hoe kun je de auto het beste conserveren zodat je dit soort toestanden niet krijgt, en wat is het beste merk?" Daar wil Teus eerst niet aan, hij benadrukt dat conserveren goed en belangrijk is, maar wil geen merken noemen. "Het duurste en het goedkoopste zijn beide niet het beste", daar moeten we het maar mee doen. Na lang aandringen wil hij wel kwijt dat hij zelf een mengsel gebruikt van motorolie en een ML-product (geen merknaam!). Soms in wisselende mengverhoudingen al naar gelang de omstandigheden. Daar komen we nog niet veel verder mee. Maar het wordt wel duidelijk dat naarmate er meer roest of troep in bijvoorbeeld de kokerbalken zit, je beter eerst olie kan gebruiken om dat daar in te laten trekken, en dan afwerken met conserveringsmiddel.
En dan is het lunchpauze waar we nog eens gastvrij verrast worden met een grote schaal bitterballen. Die willen er wel in, want we zijn inmiddels wat koud geworden van het stilzitten.
Na de lunch is er gelegenheid om zelf nog met Teus te praten, en ook de eigenaar van de blauwe Amazon is er bij gekomen, een goede gelegenheid om ook zijn eigen verhaal te horen. We staan nog even met Teus te kijken naar een paar Jeep-assen die hij aan het reviseren is, dat soort werk doet hij dus blijkbaar ook.
Als we weer naar huis gaan durven we niet te denken aan wat er misschien onder de lak van onze auto zit. Maar het geruststellende idee is er wel dat het allemaal weer goed kan komen.

Met dank aan Teus.

Wie meer informatie wil kan contact opnemen met Teus:

• Teus Voskuil
• Kromme Steeg 42A Ede
• tel. 0318-519522 of 06 55194490.

Namens bestuur regio Oost:
Klaas, Kees, Marc en Arjan

Tekst: Jon Noomen
Foto's: Arjan Vrielink